หน้ากากอนามัย แต่ละแบบต่างกันอย่างไร? ข้อควรรู้ก่อนใช้งาน

ไขข้อสงสัยความแตกต่างของหน้ากากอนามัยแต่ละประเภท ทั้งทางการแพทย์ N95 ผ้า และอื่นๆ พร้อมวิธีเลือกให้เหมาะกับการใช้งาน ป้องกัน PM2.5 เชื้อโรค และสถานการณ์ต่างๆ

ในปัจจุบัน หน้ากากอนามัยกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน เพื่อป้องกันตนเองจากมลภาวะและเชื้อโรค การเลือกหน้ากากอนามัยที่เหมาะสมกับสถานการณ์จึงเป็นสิ่งสำคัญ บทความนี้จะเจาะลึกประเภทของหน้ากากอนามัยแต่ละชนิด พร้อมคุณสมบัติ ข้อดี ข้อเสีย และการใช้งาน เพื่อให้คุณสามารถเลือกใช้ได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพสูงสุด

ทำไมต้องรู้จักประเภทของหน้ากากอนามัย?

การเลือกใช้หน้ากากอนามัยที่ไม่เหมาะสม อาจทำให้ประสิทธิภาพในการป้องกันลดลง การรู้จักประเภทของหน้ากากอนามัย จะช่วยให้เราเลือกใช้ได้อย่างถูกต้องตามสถานการณ์ต่างๆ เช่น การป้องกันฝุ่น PM2.5 การป้องกันเชื้อโรคในโรงพยาบาล หรือการใช้งานทั่วไปในชีวิตประจำวัน เราจะแนะนำประเภทของหน้ากากอนามัย พร้อมมาตรฐานที่เกี่ยวข้อง เช่น NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health) ของสหรัฐอเมริกา และ EN (European Standards) ของยุโรป เพื่อให้ผู้อ่านมีความรู้และเลือกใช้หน้ากากอนามัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ

หน้ากากอนามัยทางการแพทย์ (Medical Mask/Surgical Mask)

หน้ากากอนามัยทางการแพทย์ หรือที่เรียกว่า Surgical Mask ออกแบบมาเพื่อใช้ในทางการแพทย์และสาธารณสุข มีคุณสมบัติในการกรองเชื้อแบคทีเรียและอนุภาคขนาดใหญ่ เช่น ละอองน้ำมูก น้ำลาย ที่เกิดจากการไอหรือจาม มาตรฐานที่เกี่ยวข้อง เช่น EN 14683 ของยุโรป และ ASTM F2100 ของสหรัฐอเมริกา ซึ่งแบ่งระดับประสิทธิภาพการกรองแบคทีเรีย (BFE – Bacterial Filtration Efficiency) และการกรองอนุภาค (PFE – Particle Filtration Efficiency) เป็น Type I , Type II และ Type IIR (มีคุณสมบัติป้องกันของเหลวซึมผ่าน หรือ Splash Resistant)

คุณสมบัติของหน้ากากอนามัยทางการแพทย์

• โครงสร้าง : โดยทั่วไปมี 3 ชั้น ได้แก่ ชั้นนอก (Outermost Layer) ทำจากวัสดุที่ไม่ซับน้ำ เพื่อป้องกันของเหลว ชั้นกลาง (Middle Layer) เป็นชั้นกรอง ทำจาก Meltblown Fabric ซึ่งมีคุณสมบัติในการกรองแบคทีเรียและอนุภาค และชั้นใน (Innermost Layer) ทำจากวัสดุที่ซับน้ำ เพื่อซับเหงื่อและความชื้น
• ประสิทธิภาพการกรอง : สามารถกรองแบคทีเรียได้ตั้งแต่ 95% ขึ้นไป (ขึ้นอยู่กับมาตรฐานและระดับ Type) และกรองอนุภาคขนาด 3 ไมครอนได้ในระดับหนึ่ง แต่ประสิทธิภาพในการกรองอนุภาคขนาดเล็กกว่า 0.3 ไมครอน เช่น PM2.5 ค่อนข้างต่ำ
• การระบายอากาศ : ออกแบบมาให้ระบายอากาศได้ดี ทำให้สวมใส่สบายในระยะเวลาหนึ่ง
• การป้องกันของเหลว : หน้ากาก Type IIR มีคุณสมบัติในการป้องกันของเหลวซึมผ่าน เหมาะสำหรับการใช้งานในสถานการณ์ที่มีความเสี่ยงต่อการสัมผัสกับของเหลว เช่น การผ่าตัด

มาตรฐานของหน้ากากอนามัยทางการแพทย์

• EN 14683 (ยุโรป) : แบ่งเป็น Type I , Type II และ Type IIR โดยพิจารณาจาก BFE และ Splash Resistance
  • Type I : BFE ≥ 95%
  • Type II : BFE ≥ 98%
  • Type IIR : BFE ≥ 98% และ Splash Resistance
• ASTM F2100 (สหรัฐอเมริกา) : แบ่งเป็น Level 1 , Level 2 และ Level 3 โดยพิจารณาจาก BFE , PFE , Breathability และ Fluid Resistance

การใช้งานหน้ากากอนามัยทางการแพทย์ที่เหมาะสม

• สถานพยาบาล : โรงพยาบาล คลินิก ห้องปฏิบัติการ
• การดูแลผู้ป่วย : การดูแลผู้ป่วยที่บ้าน หรือในสถานพยาบาล
• การใช้งานทั่วไป : การป้องกันการแพร่กระจายของละอองจากการไอ จาม ในชีวิตประจำวัน เช่น ในที่สาธารณะ หรือในระบบขนส่งสาธารณะ
• การป้องกันเบื้องต้น : ป้องกันฝุ่นละอองขนาดใหญ่ ละอองน้ำ และสิ่งสกปรก

ข้อดีและข้อเสียของหน้ากากอนามัยทางการแพทย์

• ข้อดี
  • ราคาไม่แพง หาซื้อง่าย
  • ระบายอากาศได้ดี สวมใส่สบาย
  • ป้องกันการแพร่กระจายของละอองจากการไอ จาม ได้ดี
• ข้อเสีย
  • ป้องกันอนุภาคขนาดเล็ก เช่น PM2.5 ได้ไม่ดีเท่า N95
  • ไม่สามารถนำกลับมาใช้ซ้ำได้ (ใช้แล้วทิ้ง)

หน้ากาก N95 (N95 Respirator)

หน้ากาก N95 ได้รับการรับรองมาตรฐานจาก NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health) ซึ่งเป็นหน่วยงานของรัฐบาลสหรัฐอเมริกา มีประสิทธิภาพในการกรองอนุภาคขนาดเล็ก 0.3 ไมครอน ได้อย่างน้อย 95% รวมถึงฝุ่น PM2.5 ละอองฝอย (Aerosols) และเชื้อโรคในอากาศ ทำให้เป็นตัวเลือกที่สำคัญสำหรับการป้องกันสุขภาพในสถานการณ์ต่างๆ

คุณสมบัติเด่นของหน้ากาก N95

• ประสิทธิภาพการกรอง : กรองอนุภาคขนาดเล็ก 0.3 ไมครอน ได้ 95% หรือมากกว่า
• การออกแบบ : มีรูปทรงที่แนบกระชับกับใบหน้า เพื่อป้องกันการรั่วไหลของอากาศ
• วัสดุ : ทำจากเส้นใยสังเคราะห์หลายชั้น (เช่น โพลีโพรพีลีน) ที่มีคุณสมบัติในการกรองไฟฟ้าสถิต (Electrostatic Filtration) ช่วยดักจับอนุภาคขนาดเล็กได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การใช้งานหน้ากาก N95 ที่เหมาะสม

• ป้องกันฝุ่น PM2.5 : เหมาะสำหรับการใช้งานในพื้นที่ที่มีมลภาวะทางอากาศสูง
• การป้องกันเชื้อโรคในสถานการณ์ที่มีความเสี่ยงสูง : เช่น การดูแลผู้ป่วยติดเชื้อทางเดินหายใจ การทำงานในห้องปฏิบัติการ การทำงานในภาคอุตสาหกรรมบางประเภท
• สถานการณ์ฉุกเฉินด้านสาธารณสุข : เช่น การระบาดของโรคติดต่อทางเดินหายใจ (เช่น COVID-19)

วิธีสังเกตหน้ากาก N95 ของแท้และการเลือกซื้อ

การเลือกซื้อหน้ากาก N95 ของแท้เป็นสิ่งสำคัญเพื่อให้ได้รับการป้องกันที่มีประสิทธิภาพสูงสุด

• ตรวจสอบตรา NIOSH : หน้ากาก N95 ของแท้ต้องมีตรา NIOSH และหมายเลขรับรอง (TC approval number) บนบรรจุภัณฑ์หรือบนตัวหน้ากาก
• ตรวจสอบหมายเลขรับรอง : สามารถตรวจสอบหมายเลขรับรองบนเว็บไซต์ของ NIOSH เพื่อยืนยันความถูกต้อง
• ซื้อจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ : เลือกซื้อจากร้านค้าหรือตัวแทนจำหน่ายที่ได้รับอนุญาต เพื่อหลีกเลี่ยงสินค้าปลอม
• ตรวจสอบบรรจุภัณฑ์ : บรรจุภัณฑ์ควรอยู่ในสภาพดี ไม่ฉีกขาด และมีข้อมูลที่ครบถ้วน

ข้อควรระวังในการใช้หน้ากาก N95

• ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ : ผู้ที่มีโรคปอด โรคหัวใจ หรือปัญหาเกี่ยวกับการหายใจ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ เนื่องจากหน้ากาก N95 อาจทำให้หายใจลำบากขึ้น
• เด็กเล็ก : ไม่แนะนำให้เด็กเล็กใช้หน้ากาก N95 เนื่องจากขนาดอาจไม่พอดีและอาจทำให้หายใจลำบาก
• การใช้งานอย่างต่อเนื่อง : การใช้งานหน้ากาก N95 อย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดความรู้สึกอึดอัดและหายใจลำบาก ควรพักเป็นระยะ
• การรั่วไหลของอากาศ : หน้ากาก N95 ต้องแนบกระชับกับใบหน้า เพื่อป้องกันการรั่วไหลของอากาศ หากมีขนบนใบหน้าหรือรูปหน้าไม่พอดี อาจทำให้ประสิทธิภาพลดลง

ข้อดีและข้อเสียของหน้ากาก N95

• ข้อดี : ประสิทธิภาพการกรองสูง ป้องกันอนุภาคขนาดเล็กและเชื้อโรคได้ดี
• ข้อเสีย : หายใจลำบากกว่าหน้ากากทั่วไป ราคาค่อนข้างสูง อาจทำให้เกิดความรู้สึกอึดอัดเมื่อใช้เป็นเวลานาน

หน้ากาก KN95 , KF94 และมาตรฐานอื่นๆ

นอกจากหน้ากาก N95 ที่เป็นที่รู้จักกันดี ยังมีหน้ากากอื่นๆ ที่มีประสิทธิภาพในการกรองอนุภาคขนาดเล็กได้ดีเช่นกัน โดยมีมาตรฐานและแหล่งผลิตที่แตกต่างกัน ซึ่งเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับผู้บริโภค

KN95 : มาตรฐานจีน เทียบเท่า N95

KN95 เป็นมาตรฐานของประเทศจีน ซึ่งกำหนดโดย GB2626-2019 (Respiratory protective equipment – Non-powered air-purifying particle respirator) มีประสิทธิภาพในการกรองอนุภาคที่ไม่ใช่น้ำมัน (non-oil-based particles) ได้อย่างน้อย 95% ที่ขนาด 0.3 ไมครอน ซึ่งเทียบเท่ากับ N95

• มาตรฐาน : GB2626-2019
• ประสิทธิภาพการกรอง : อนุภาค 0.3 ไมครอน อย่างน้อย 95%
• ความแตกต่างจาก N95 : มีการรับรองมาตรฐานที่แตกต่างกัน แต่ประสิทธิภาพโดยรวมใกล้เคียงกัน
• การใช้งาน : ป้องกันฝุ่น PM2.5 และเชื้อโรคในอากาศ
• ข้อควรระวัง : ตรวจสอบเครื่องหมายบนผลิตภัณฑ์และเลือกซื้อจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ เพื่อให้มั่นใจว่าเป็น KN95 ที่มีคุณภาพ

KF94 : มาตรฐานเกาหลี ป้องกันครอบคลุม

KF94 เป็นมาตรฐานของประเทศเกาหลีใต้ โดย KF ย่อมาจาก “Korean Filter” มีประสิทธิภาพในการกรองอนุภาคขนาด 0.4 ไมครอน ได้อย่างน้อย 94% ซึ่งครอบคลุมถึงฝุ่น PM2.5 และอนุภาคอื่นๆ

• มาตรฐาน : KMOEL – 2017-64
• ประสิทธิภาพการกรอง : อนุภาค 0.4 ไมครอน อย่างน้อย 94%
• ความแตกต่างจาก N95 : มีประสิทธิภาพการกรองที่ใกล้เคียง แต่มีการทดสอบและรับรองที่แตกต่างกันเล็กน้อย
• การใช้งาน : ป้องกันฝุ่น PM2.5 และเชื้อโรคในอากาศ เหมาะสำหรับการใช้งานในชีวิตประจำวัน

FFP2 : มาตรฐานยุโรป เทียบเท่า N95

FFP2 เป็นมาตรฐานของยุโรป ซึ่งกำหนดโดย EN 149:2001+A1:2009 (Respiratory protective devices — Filtering half masks to protect against particles) มีประสิทธิภาพในการกรองอนุภาคขนาด 0.3 ไมครอน ได้อย่างน้อย 94% ซึ่งเทียบเท่ากับ N95

• มาตรฐาน : EN 149:2001+A1:2009
• ประสิทธิภาพการกรอง : อนุภาค 0.3 ไมครอน อย่างน้อย 94%
• ความแตกต่างจาก N95 : มีการทดสอบและรับรองที่แตกต่างกัน แต่ประสิทธิภาพโดยรวมใกล้เคียงกัน
• การใช้งาน : ป้องกันฝุ่นละออง ละอองของเหลว และเชื้อโรคในอากาศ

การเปรียบเทียบมาตรฐานและการใช้งาน

หน้ากาก KN95 , KF94 และ FFP2 เป็นทางเลือกที่ดีสำหรับการป้องกันอนุภาคขนาดเล็กและเชื้อโรค โดยมีประสิทธิภาพใกล้เคียงกับ N95 แต่มีมาตรฐานและแหล่งผลิตที่แตกต่างกัน การเลือกใช้ขึ้นอยู่กับความสะดวกในการหาซื้อ งบประมาณ และความคุ้นเคยกับมาตรฐานต่างๆ

ข้อดีและข้อเสียของหน้ากากกลุ่มนี้

• ข้อดี : ประสิทธิภาพการกรองสูง ป้องกันอนุภาคขนาดเล็กและเชื้อโรคได้ดี เป็นทางเลือกนอกเหนือจาก N95
• ข้อเสีย : ราคาอาจสูงกว่าหน้ากากอนามัยทั่วไป การหาซื้ออาจแตกต่างกันไปในแต่ละพื้นที่

หน้ากากผ้า (Cloth Mask)

หน้ากากผ้าเป็นทางเลือกที่ได้รับความนิยมเนื่องจากสามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้และมีราคาที่เข้าถึงได้ง่าย ทำจากวัสดุหลากหลาย เช่น ผ้าฝ้าย ผ้าใยสังเคราะห์ หรือผ้าผสม มีประสิทธิภาพในการกรองฝุ่นและละอองขนาดใหญ่ เช่น ละอองน้ำลายจากการไอหรือจาม แต่ไม่สามารถกรองอนุภาคขนาดเล็ก เช่น PM2.5 และเชื้อโรคได้ดีเท่าหน้ากากทางการแพทย์หรือ N95

คุณสมบัติของหน้ากากผ้า

• การกรอง : กรองฝุ่น ละอองขนาดใหญ่ และลดการกระจายของละอองน้ำลาย
• วัสดุ : ทำจากผ้าฝ้าย ผ้าใยสังเคราะห์ ผ้าสาลู หรือผ้าผสม
• ความสามารถในการระบายอากาศ : ขึ้นอยู่กับชนิดของผ้า โดยผ้าฝ้ายจะระบายอากาศได้ดีกว่าผ้าใยสังเคราะห์บางชนิด
• ความกระชับ : ควรแนบกระชับกับใบหน้า แต่ไม่ควรรัดแน่นจนอึดอัด

ข้อดีของหน้ากากผ้า

• ซักและนำกลับมาใช้ใหม่ได้ : ช่วยลดปริมาณขยะและประหยัดค่าใช้จ่าย
• ราคาถูก : มีราคาที่เข้าถึงได้ง่ายกว่าหน้ากากชนิดอื่น
• หาซื้อง่าย : มีจำหน่ายทั่วไป
• เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม : เมื่อเทียบกับหน้ากากแบบใช้แล้วทิ้ง

ข้อเสียของหน้ากากผ้า

• ประสิทธิภาพการกรองต่ำกว่า : ไม่สามารถกรองอนุภาคขนาดเล็กและเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพเท่าหน้ากากทางการแพทย์หรือ N95
• ประสิทธิภาพผันแปรตามชนิดผ้า : ผ้าแต่ละชนิดมีประสิทธิภาพการกรองที่แตกต่างกัน
• ต้องดูแลรักษาอย่างเหมาะสม : การซักและตากที่ไม่ถูกวิธีอาจลดประสิทธิภาพของหน้ากาก

วิธีการดูแลรักษาและทำความสะอาดหน้ากากผ้า

• ซัก : ซักด้วยน้ำสบู่หรือผงซักฟอก ซักด้วยมือหรือเครื่องซักผ้า (ควรใส่ในถุงซักผ้า)
• ตาก : ตากแดดให้แห้งสนิท เพื่อฆ่าเชื้อโรค
• ความถี่ในการซัก : ควรซักทุกวันหลังการใช้งาน
• การเก็บรักษา : เก็บในที่แห้งและสะอาด

คำแนะนำในการเลือกซื้อหน้ากากผ้าที่มีคุณภาพ

• ชนิดของผ้า : เลือกผ้าที่มีเส้นใยละเอียด เช่น ผ้าฝ้าย ผ้าสาลู หรือผ้าที่มีการทอแน่น
• จำนวนชั้นของผ้า : ควรมีอย่างน้อย 2-3 ชั้น เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการกรอง
• ความกระชับ : เลือกขนาดที่พอดีกับใบหน้า ปิดจมูกและปากได้มิดชิด
• ความสบายในการสวมใส่ : เลือกผ้าที่ระบายอากาศได้ดี ไม่อับชื้น
• การตัดเย็บ : ตรวจสอบการตัดเย็บที่เรียบร้อยและแข็งแรง

ข้อควรระวังในการใช้หน้ากากผ้า

• ไม่ควรใช้ซ้ำโดยไม่ซัก : การใช้หน้ากากผ้าซ้ำโดยไม่ซักอาจทำให้เกิดการสะสมของเชื้อโรค
• ไม่ควรใช้หน้ากากผ้าที่เปียกชื้น : หน้ากากผ้าที่เปียกชื้นจะลดประสิทธิภาพในการกรองและอาจทำให้เกิดเชื้อรา
• ไม่ควรใช้หน้ากากผ้าเพียงอย่างเดียวในสถานการณ์ที่มีความเสี่ยงสูง : เช่น การดูแลผู้ป่วยติดเชื้อ ควรใช้หน้ากากที่มีประสิทธิภาพสูงกว่า เช่น N95

หน้ากากผ้า DIY ทางเลือกสำหรับผู้ที่ต้องการประหยัด

สำหรับผู้ที่ต้องการประหยัด สามารถทำหน้ากากผ้าเองได้ง่ายๆ โดยใช้วัสดุที่มีอยู่ในบ้าน เช่น ผ้าฝ้าย ควรศึกษาข้อมูลและวิธีการทำจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ เพื่อให้ได้หน้ากากที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันเบื้องต้น

หน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทิ้ง (Surgical Mask)

หน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทิ้ง ซึ่งโดยทั่วไปหมายถึงหน้ากากอนามัยทางการแพทย์ มีลักษณะเป็นแผ่นบางๆ 3 ชั้น ออกแบบมาสำหรับการใช้งานครั้งเดียวแล้วทิ้ง เพื่อสุขอนามัยที่ดีและป้องกันการสะสมของเชื้อโรค

โครงสร้างและคุณสมบัติของหน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทิ้ง

• ชั้นนอก (Outer Layer) : ทำจากวัสดุที่ไม่ซับน้ำ (Hydrophobic) เพื่อป้องกันของเหลว เช่น ละอองน้ำมูก น้ำลาย กระเด็นซึมผ่าน
• ชั้นกลาง (Middle Layer/Filter Layer) : เป็นชั้นกรองที่มีความสำคัญ ทำจาก Meltblown Fabric ซึ่งมีคุณสมบัติในการกรองแบคทีเรียและอนุภาคต่างๆ
• ชั้นใน (Inner Layer) : ทำจากวัสดุที่ซับน้ำ (Hydrophilic) เพื่อดูดซับความชื้นจากลมหายใจ ทำให้สวมใส่สบาย

ประสิทธิภาพในการกรองของหน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทิ้ง

หน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทิ้งมีประสิทธิภาพในการกรองแบคทีเรีย (Bacterial Filtration Efficiency หรือ BFE) และอนุภาคขนาดใหญ่ เช่น ละอองน้ำมูก น้ำลาย ที่เกิดจากการไอหรือจาม แต่มีประสิทธิภาพในการกรองอนุภาคขนาดเล็ก เช่น PM2.5 หรือไวรัส ได้ไม่ดีเท่าหน้ากาก N95

• BFE (Bacterial Filtration Efficiency) : โดยทั่วไป หน้ากากอนามัยทางการแพทย์มี BFE มากกว่า 95% ซึ่งหมายถึงสามารถกรองแบคทีเรียได้มากกว่า 95%
• การป้องกันละออง : ช่วยป้องกันการแพร่กระจายของละอองน้ำมูก น้ำลาย จากผู้ป่วยไปยังผู้อื่น

การใช้งานที่เหมาะสมของหน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทิ้ง

• การใช้งานทั่วไปในชีวิตประจำวัน : เช่น การเดินทางในที่สาธารณะ การอยู่ในที่ที่มีคนพลุกพล่าน
• การใช้งานทางการแพทย์เบื้องต้น : เช่น การตรวจสุขภาพเบื้องต้น การดูแลผู้ป่วยที่ไม่ติดเชื้อรุนแรง
• การป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรคจากผู้ป่วย : ผู้ป่วยที่ป่วยเป็นโรคทางเดินหายใจ ควรใช้หน้ากากอนามัยเพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโรคไปยังผู้อื่น

ข้อดีและข้อเสียของหน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทิ้ง

• ข้อดี
  • ราคาไม่แพง หาซื้อง่าย
  • สวมใส่สบาย ระบายอากาศได้ดีกว่าหน้ากาก N95
  • ใช้งานสะดวก ไม่ต้องดูแลรักษามาก
• ข้อเสีย
  • ไม่สามารถป้องกันอนุภาคขนาดเล็ก เช่น PM2.5 หรือไวรัส ได้ดีเท่าหน้ากาก N95
  • ใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้ง ทำให้เกิดขยะ
  • ไม่สามารถป้องกันสารเคมีหรือแก๊สพิษได้

ข้อควรระวังในการใช้หน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทิ้ง

• ใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้ง : ไม่ควรนำกลับมาใช้ซ้ำ เพราะประสิทธิภาพในการกรองจะลดลง และอาจเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรค
• การทิ้งอย่างถูกวิธี : ควรทิ้งในถังขยะที่มีฝาปิดมิดชิด เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค
• การสวมใส่ที่ถูกต้อง : ควรใส่ให้กระชับ ปิดจมูกและปากให้มิดชิด เพื่อประสิทธิภาพในการป้องกันสูงสุด

มาตรฐานที่เกี่ยวข้องกับหน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทิ้ง

• EN 14683 (European Standard) : เป็นมาตรฐานของยุโรปที่กำหนดคุณสมบัติและประสิทธิภาพของหน้ากากอนามัยทางการแพทย์
• ASTM F2100 (American Society for Testing and Materials) : เป็นมาตรฐานของสหรัฐอเมริกาที่กำหนดคุณสมบัติและประสิทธิภาพของหน้ากากอนามัยทางการแพทย์

หน้ากากอนามัยแบบมีวาล์ว (Valved Masks)

หน้ากากอนามัยแบบมีวาล์วมีวาล์วระบายอากาศ (Exhalation Valve) ซึ่งช่วยระบายอากาศที่หายใจออกมาได้ง่ายขึ้น ทำให้ผู้สวมใส่รู้สึกสบายและหายใจสะดวก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในขณะออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมที่ต้องใช้แรงมาก อย่างไรก็ตาม วาล์วนี้จะปล่อยอากาศที่หายใจออกมาโดยตรงโดยไม่ผ่านการกรอง ทำให้ไม่เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่ต้องการป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรคสู่ผู้อื่น

หลักการทำงานของวาล์ว

วาล์วระบายอากาศจะเปิดเมื่อหายใจออก เพื่อให้อากาศไหลออกได้ง่าย และปิดเมื่อหายใจเข้า เพื่อป้องกันอากาศภายนอกเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจโดยตรง

ข้อดีของหน้ากากอนามัยแบบมีวาล์ว

• หายใจสะดวก : ลดความอึดอัดและลดการสะสมความร้อนและความชื้นภายในหน้ากาก
• เหมาะสำหรับกิจกรรมที่ต้องใช้แรง : เช่น การออกกำลังกาย การทำงานกลางแจ้ง

ข้อเสียและข้อควรระวัง

• ไม่ป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโรคจากผู้สวมใส่ : อากาศที่หายใจออกมาจะไม่ผ่านการกรอง ทำให้ผู้ที่ติดเชื้อสามารถแพร่กระจายเชื้อโรคได้
• ไม่แนะนำสำหรับใช้ในสถานพยาบาลหรือสถานที่ที่มีความเสี่ยงสูง : เช่น โรงพยาบาล คลินิก หรือสถานที่ที่มีผู้คนหนาแน่นในช่วงการระบาดของโรคติดต่อทางเดินหายใจ
• ความเข้าใจผิด: มีความเข้าใจผิดว่าหน้ากากแบบมีวาล์วป้องกันได้ดีกว่าแบบไม่มีวาล์ว ซึ่งไม่เป็นความจริง ประสิทธิภาพการกรองขึ้นอยู่กับชนิดของแผ่นกรอง ไม่ใช่วาล์ว

ใครควรและไม่ควรใช้หน้ากากแบบมีวาล์ว

• ควรใช้ : ผู้ที่ต้องการความสบายในการหายใจขณะทำกิจกรรมที่ต้องใช้แรง และไม่ได้อยู่ในสถานการณ์ที่ต้องป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโรค
• ไม่ควรใช้ : ผู้ที่ป่วยเป็นโรคติดต่อทางเดินหายใจ ผู้ที่ทำงานในสถานพยาบาล หรืออยู่ในสถานที่ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อ

หน้ากากอนามัยสำหรับเด็ก (Children’s Face Masks)

หน้ากากอนามัยสำหรับเด็กได้รับการออกแบบมาเป็นพิเศษเพื่อให้เหมาะสมกับสรีระและกิจกรรมของเด็ก โดยคำนึงถึงขนาด วัสดุ และความสบายในการสวมใส่

ความแตกต่างระหว่างหน้ากากสำหรับเด็กและผู้ใหญ่

• ขนาด : เล็กกว่าหน้ากากผู้ใหญ่ เพื่อให้กระชับกับใบหน้าของเด็กและป้องกันการเลื่อนหลุด
• วัสดุ : ใช้วัสดุที่อ่อนโยนต่อผิวบอบบางของเด็ก และระบายอากาศได้ดี
• การออกแบบ : อาจมีลวดลายน่ารักหรือสีสันสดใส เพื่อดึงดูดใจเด็กๆ ให้สวมใส่

การเลือกหน้ากากอนามัยสำหรับเด็ก

• ขนาดที่พอดี : วัดขนาดใบหน้าของเด็กเพื่อให้ได้หน้ากากที่กระชับ ไม่หลวมหรือแน่นจนเกินไป
• วัสดุที่อ่อนโยน : เลือกวัสดุที่ไม่ก่อให้เกิดการระคายเคือง เช่น ผ้าฝ้ายออร์แกนิก
• การระบายอากาศที่ดี : เลือกหน้ากากที่ระบายอากาศได้ดี เพื่อป้องกันความอับชื้นและการสะสมของเชื้อโรค
• ความสะดวกในการสวมใส่ : เลือกหน้ากากที่เด็กสามารถใส่และถอดได้ง่ายด้วยตัวเอง
• มาตรฐานและความปลอดภัย : ตรวจสอบมาตรฐานและความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์

คำแนะนำเพิ่มเติม

• การดูแลรักษา : ควรซักหน้ากากผ้าสำหรับเด็กทุกวัน
• การเลือกซื้อ : ควรซื้อจากร้านค้าที่น่าเชื่อถือและมีสินค้าที่มีคุณภาพ
• การให้คำแนะนำ : ควรให้คำแนะนำและสอนเด็กๆ เกี่ยวกับการใช้หน้ากากอนามัยอย่างถูกต้อง

ทำความรู้จักกับหน้ากากอนามัยประเภทต่างๆ เพื่อเลือกหน้ากากอนามัยให้ตรงกับการใช้งาน

สรุปและตารางเปรียบเทียบ